Aby zmierzyć gwint potrzebujemy dwóch danych: ØD średnicę mierzonego otworu bądź wałka oraz skok P mierzonego gwintu. Średnicę mierzonego gwintu najlepiej możemy zmierzyć przy pomocy suwmiarki, natomiast skok gwintu najłatwiej jest zmierzyć wzorcem gwintu. Często się jednak zdarza, że nie posiadamy takiego wzorca a potrzeba zmierzenia gwintu jest pilna i nie może czekać na wzorzec bądź sporadyczna. W takim przypadku możemy użyć suwmiarki.
1. Pomiar średnicy gwintu
Przedstawione pomiary są przeprowadzone dla gwintu metrycznego zwykłego M10.
Dla lepszej wizualizacji odczyt z suwmiarki jest przesadzony.
Średnica zewnętrzna
Pomiar wykonujemy najlepiej suwmiarką, odczyt najlepiej aby był z dokładnością do 0,1 mm-zazwyczaj jest wystarczająca. Szczękami suwmiarki mierzymy największą średnicę na wałku ( wałek razem z gwintem). Dla gwintu M10 powinniśmy uzyskać pomiar ØD=9,85 mm (jeśli śruba jest niezniszczona to w przybliżeniu taka średnicą będzie odpowiednia). Ale trzeba pamiętać, że większość gwintowanych przedmiotów jest produkowana masowo, a nacinany gwint jest uzyskiwany poprzez walcowanie, co przekłada się na mniejszą dokładność gwintu.
Gdy nie posiadamy przy sobie katalogu gwintów możemy obliczyć wielkość zmierzonego gwintu.
Przy gwintach zewnętrznych metrycznych, można przyjąć, że średnica gwintu D jest pomniejszona o jego skok P*0,1, czyli przy M10
Średnica gwintu=D-(P*0,1)
Średnica gwintu=10-(1,5*0,1)=10-0,15=9,85 mm
Średnica wewnętrzna
Średnicę wewnętrzną mierzymy przy pomocy szczęk wewnętrznych. Jest to trochę trudniejsze, ponieważ szczęki wewnętrzne są krótsze. Przy gwincie M10 wewnętrznym powinniśmy otrzymać pomiar D=8,50 mm
Przy średnicy wewnętrznej obliczenie gwintu wygląda podobnie jak powyżej.
Przy gwintach wewnętrznych metrycznych, można przyjąć, że średnica gwintu D jest pomniejszona o jego skok P, czyli przy M10
Średnica gwintu=D-P
Średnica gwintu=10-1,5=8,5 mm
2. Pomiar skoku gwintu
Skok gwintu najłatwiej zmierzyć szczękami zewnętrznymi. Szczękę nieruchomą umieszczamy na wierzchołku gwintu a szczękę ruchomą na kolejnym najbliższym wierzchołku gwintu.
Dla wizualizacji wielkość gwintu jest przesadnie powiększona.
Tabela gwintów metrycznych zwykłych.
Zestawienie zalecanych średnic otworów oraz wałków dla uzyskania gwintów o tolerancji: dla otworów: ISO2 6H oraz dla wałków: 6g
| M | Skok P [mm] |
|
|
||
| M 1 | 0,25 | 0,75 | 0,96 | ||
| M 1,1 | 0,25 | 0,85 | 1,05 | ||
| M 1,2 | 0,25 | 0,95 | 1,15 | ||
| M 1,4 | 0,3 | 1,1 | 1,35 | ||
| M 1,6 | 0,35 | 1125 | 1,55 | ||
| M 1,8 | 0,35 | 1,45 | 1,75 | ||
| M 2 | 0,4 | 1,6 | 1,95 | ||
| M 2,2 | 0,45 | 1,75 | 2,15 | ||
| M 2,5 | 0,45 | 2,05 | 2,42 | ||
| M 3 | 0,5 | 2,5 | 2,92 | ||
| M 3,5 | 0,6 | 2,9 | 3,41 | ||
| M 4 | 0,7 | 3,3 | 3,9 | ||
| M 4,5 | 0,75 | 3,7 | 4,4 | ||
| M 5 | 0,8 | 4,2 | 4,9 | ||
| M 6 | 1 | 5 | 5,88 | ||
| M 7 | 1 | 6 | 6,88 | ||
| M 8 | 1,25 | 6,8 | 7,86 | ||
| M 9 | 1,25 | 7,8 | 8,86 | ||
| M 10 | 1,5 | 8,5 | 9,85 | ||
| M 11 | 1,5 | 9,5 | 10,85 | ||
| M 12 | 1,75 | 10,2 | 11,83 | ||
| M 14 | 2 | 12 | 13,82 | ||
| M 16 | 2 | 14 | 15,82 | ||
| M 18 | 2,5 | 15,5 | 17,79 | ||
| M 20 | 2,5 | 17,5 | 19,79 | ||
| M 22 | 2,5 | 19,5 | 21,79 | ||
| M 24 | 3 | 21 | 23,76 | ||
| M 27 | 3 | 24 | 26,76 | ||
| M 30 | 3,5 | 26,5 | 29,73 | ||
| M 33 | 3,5 | 29,5 | 32,73 | ||
| M 36 | 4 | 32 | 35,7 | ||
| M 39 | 4 | 35 | 38,7 | ||
| M 42 | 4,5 | 37,5 | 41,68 | ||
| M 45 | 4,5 | 40,5 | 44,68 | ||
| M 48 | 5 | 43 | 47,66 | ||
| M 52 | 5 | 47 | 51,66 | ||
| M 56 | 5,5 | 50,5 | 55,65 | ||
| M 60 | 5,5 | 54,5 | 59,65 | ||
| M 64 | 6 | 58 | 63,62 | ||
| M 68 | 6 | 62 | 67,62 |
7 komentarzy
Z dokładnością takiego pomiaru może być problem, no i nie bardzo jest możliwość zmierzenia skoku w przypadku gwintu wewnętrznego, ale ogólnie artykuł bardzo dobrze obrazuje problem 🙂
Witam. Dalej nie wiem jak obliczyć skok gwintu i jak się to ma przy parametrach śrub ? Np. M 16 i co dalej ?
Prawdopodobnie będzie to skok 2 mm; 1,75 mm lub 1,5 mm. Proszę ustawić na suwmiarce odcinek 10 mm i przeliczyć ilość wierzchołków gwintu. Powinno ich być 20; 17 lub 15 -analogicznie do skoków, do wartości skoków, które podałem.
Błąd – średnica wewnętrzna gwintu M10 to 8,5mm
Dziękuję, średnica jest poprawiona
Jeżeli mamy dobry dostęp do wierzchołków zarysu gwintu to wybieramy kilka wierzchołków i mierzymy suwmiarką odległość między tymi wierzchołkami. Wynik pomiaru dzielimy przez ilość bruzd lub wierzchołków minus 1. Wynik zawsze będzie zbliżony do wartości naciętego skoku. Znając średnicę zewnętrzną lub wewnętrzną gwintu o zarysie trójkątnym czyli nasze M np M12, M14, dobieramy zgodnie z szeregiem skoków dla danej średnicy /poradnik, tablice ,internet/ , właściwy skok.
Informacja wcześniejsza do” Tomek” jest błędna.
błąd w wizualizacji: średnica zewn. dla M10 to 9,85 mm a nie 8,5mm.