Gwintowniki – to narzędzia wieloostrzowe przeznaczone na nacinania gwintów wewnętrznych w otworach.
Rodzaje gwintowników (ze względu na zastosowanie):
Gwintowniki ręczne
Gwintowniki ręczne występują w kompletach 2-3 sztukowych. Nacinanie gwintu odbywa się 2 stopniowo ( Gwintowniki 2 sztukowe ) lub 3 stopniowo ( Gwintowniki 3 sztukowe ). Gwintowniki ręczne 2 sztukowe składają się z kolejno:
- zdzieraka,
- wykańczaka.
Gwintowniki 3 sztukowe składają się z kolejno:
- zdzieraka,
- pośredniego,
- wykańczaka.
- Zdzierak – przeznaczony do wstępnego nacinania gwintu w otworze
- Pośredni – przeznaczony do pogłębiania gwintu w otworze
- Wykańczak – jest ostatnim gwintownikiem który wykonuje gwint na gotowo
Nakroje gwintowników ręcznych
Nakrój gwintownika to ilość zwojów po ilu rozpoczyna się pełen zarys gwintu oraz kształt ostrzy.
Rowki wiórowe w gwintownikach ręcznych występują wyłącznie z wersji prostej.
Gwintowniki maszynowe
Gwintowniki maszynowe przeznaczone są do wykonywania gwintów w jednym przejściu (posiadają pełen zarys gwintu). Wykonywane są w różnych normach, lecz można je podzielić na dwie główne typy:
-
- z chwytem przelotowym ( do gwintów przelotowych )
-
- z chwytem nieprzelotowym – wzmocnionym ( do otworów nieprzelotowych )
Gwintowniki z chwytem przelotowym posiadają szerokie zastosowanie, bo można ich używać w zarówno w otworach nieprzelotowych, jak i przelotowych, ale minusem jest mniejsza wytrzymałość w stosunku do gwintowników z chwytem wzmocnionym.
Nakroje gwintowników maszynowych
Gwintowniki maszynowe posiadają różne długości nakrojów P. Czym dłuższy jest nakrój gwintownika maszynowego, tym mniejsze występują opory podczas skrawania ale tym większa jest odległość (mierząc od początku gwintownika), na której gwintownik nie posiada pełnego nakroju.
Rodzaje Rowków Gwintowników Maszynowych
Rowki wiórowe w gwintownikach maszynowych służą do odprowadzania wiórów przy obróbce. Występują gwintowniki o rowkach
- prostych – najczęściej do gwintów przelotowych ale i nieprzelotowych również
- prostych ze skośną powierzchnią natarcia – stosowane do otworów przelotowych ze względu na wypychanie przez skośną powierzchnię wiórów w głąb otworu
- śrubowych – przeznaczone do otworów nieprzelotowych, dzięki skrętnym rowkom wiórowym, wióry wyprowadzane są w górę otworu (podobne działanie jak przy wierceniu)
| Symbole | Opis |
| ISO-529 | Gwintowniki ręczne i maszynowe do gwintów metrycznych zwykłych i drobnozwojnych, UNC, UNF, BSW, BSF oraz innych rodzajów gwintów nieprzewidzianych tą normą, za wyjątkiem gwintów rurowych G, Rp i Rc |
| ISO-2284 | Gwintowniki ręczne i maszynowe do gwintów rurowych G, Rp i Rc |
| DIN-352 | Gwintowniki ręczne do gwintu metrycznego zwykłego. Norma ta znajduje również zastosowanie do gwintów UNC i BSW |
| DIN-2181 | Gwintowniki ręczne do gwintu metrycznego drobnozwojnego. Norma ta znajduje również zastosowanie do gwintów UNF i BSF |
| DIN-5157 | Gwintowniki ręczne do gwintu rurowego G i Rp |
| DIN-371 | Gwintowniki maszynowe z chwytem wzmocnionym do gwintów metrycznych zwykłych i drobnozwojnych M3 + M10 oraz do gwintów UNC, UNF, BSW, BSF w zakresie średnic nominalnych 1/8″ + 3/8″ |
| DIN-376 | Gwintowniki maszynowe z chwytem przelotowym do gwintów metrycznych zwykłych oraz do gwintów UNC i BSW |
| DIN-374 | Gwintowniki maszynowe z chwytem przelotowym do gwintów metrycznych drobnozwojnych oraz do gwintów UNF i BSF |
| DIN-5156 | Gwintowniki maszynowe z chwytem przelotowym do gwintów G, Rp i Rc |
