Śruby Torx zostały wprowadzone w 1967 roku (opatentowano w 1971 r., twórca Bernard F. Reiland) w celu zwiększenia niezawodności oraz trwałości łączenia części poprzez połączenia gwintowane. Został zaprojektowany, aby w jak najmniejszym stopniu moment siły przyczyniał się do wychodzenia wkrętaka z gniazda śruby, co najczęściej prowadzi do niszczenia śruby. Gniazda Torx oznacza się poprzez literę T oraz nazwę numeryczną np. T15.
Zalety śrub Torx:
- wysoki współczynnik przenoszenia momentu siły,
- duża niezawodność przez zastosowanie 6 punktów przylegania,
- możliwość zastosowania w małych rozmiarach śrub.
Wady śrub Torx:
- mała dostępność w porównaniu z tradycyjnymi śrubami 4-kątnymi
- wysoki koszt produkcji.
Gniazdo Torx w porównaniu z tradycyjnym wejściem imbusowym, posiada lepsze właściwości przenoszenia momentu siły, dzięki większemu kątowi zbliżonemu do 90 stopni.
Dodatkowo zwiększona jest powierzchnia styku pomiędzy gniazdem w wkrętem.
Dlaczego wprowadzono inne typy śrub?
Na początku 20 wieku najbardziej popularnym typem śrub była śruba z kwadratowym łbem. Ale przyczyniała się do wielu wypadków w fabrykach, ponieważ istniała tendencja do wkręcania się materiału ubrania pracowników pomiędzy łeb śrub a wkręt. Ta cecha śrub przyczyniła się do dalszych poszukiwań lepszego typu gniazd śrub ale bez użycia w ich konstrukcji naroży.
Tabela nr. 1 – Wymiary gniazda Torx
| Rozmiar | Odległość A | Moment maksymalny | Rozmiar | Odległość A | Moment maksymalny |
| T1 | 0,81 mm | 0,02÷0,03 Nm | T25 | 4,43 mm | 15,9÷19 Nm |
| T2 | 0,93 mm | 0,07÷0,09 Nm | T27 | 4,99 mm | 22,5÷26,9 Nm |
| T3 | 1,10 mm | 0,14÷0,18 Nm | T30 | 5,52 mm | 31,1÷37,4 Nm |
| T4 | 1,28 mm | 0,22÷0,28 Nm | T40 | 6,65 mm | 54,1÷65,1 Nm |
| T5 | 1,42 mm | 0,43÷0,51 Nm | T45 | 7,82 mm | 86÷103,2 Nm |
| T6 | 1,70 mm | 0,75÷0,9 Nm | T50 | 8,83 mm | 132÷158 Nm |
| T7 | 1,99 mm | 1,4÷1,7 Nm | T55 | 11,22 mm | 218÷256 Nm |
| T8 | 2,31 mm | 2,2÷2,6 Nm | T60 | 13,25 mm | 379÷445 Nm |
| T9 | 2,50 mm | 2,8÷3,4 Nm | T70 | 15,51 mm | 630÷700 Nm |
| T10 | 2,74 mm | 3,7÷4,5 Nm | T80 | 17,54 mm | 943÷1048 Nm |
| T15 | 3,27 mm | 6,4÷7,7 Nm | T90 | 19,92 mm | 1334÷1483 Nm |
| T20 | 3,86 mm | 10,5÷12,7 Nm | T100 | 22,13 mm | 1843÷2048 Nm |
Tabela nr. 2 –Typy oraz wymiary śrub Torx firmy Akko
| Kod produktu | Gwitn*skok | b | T | d | a° |
| 4006-M1,6X3,2 | M1,6X0,35 | 3,2 | 6 | 2,5 | 60 |
| 3006-M1,8X4 | M1,8X0,35 | 4 | 6 | 2,45 | 60 |
| 3006-M2X4 | M2X0,4 | 4,3 | 6 | 2,7 | 60 |
| 4006-M2X5 | M2X0,4 | 5 | 6 | 3 | 55 |
| 3007-M2,2X5 | M2,2X0,45 | 5,2 | 7 | 3,15 | 60 |
| 4006-M2,2X5 | M2,2X0,45 | 5 | 6 | 2,8 | 55 |
| 1008-M2,5X5 | M2,5X0,45 | 5,5 | 8 | 3,5 | 45 |
| 1008-M2,5X7 | M2,5X0,45 | 7 | 8 | 3,6 | 45 |
| 1108-M2,5×6 | M2,5X0,45 | 6 | 8 | 3,9 | R |
| 3008-M2,5X5 | M2,5X0,45 | 5 | 8 | 3,5 | 60 |
| 3008-M2,5X6 | M2,5X0,45 | 6 | 8 | 3,5 | 60 |
| 4008-M2,5X4 | M2,5X0,45 | 4 | 8 | 3,5 | 45 |
| 4008-M2,5X4,5 | M2,5X0,45 | 4,5 | 8 | 3,5 | 45 |
| 4008-M2,5X6 | M2,5X0,45 | 5,8 | 8 | 3,5 | 45 |
| 1008-M3X6 | M3X0,5 | 6 | 8 | 4 | 60 |
| 1008-M3X8 | M3X0,5 | 8 | 8 | 3,9 | 60 |
| 3008-M3X6 | M3X0,5 | 6 | 8 | 4 | 45 |
| 3008-M3X7 | M3X0,5 | 7 | 8 | 4 | 55 |
| 3008-M3X8 | M3X0,5 | 8 | 8 | 4 | 45 |
| 3108-M3X8 | M3X0,5 | 8 | 8 | 3,8 | 60 |
| 4008-M3X8 | M3X0,5 | 8 | 8 | 4 | 60 |
| 4010-M3X6 | M3X0,5 | 6 | 10 | 4,2 | 45 |
| 4010-M3X8 | M3X0,5 | 8 | 10 | 4,2 | 45 |
| 1015-M3,5X9 | M3,5X0,6 | 9 | 15 | 5,3 | 60 |
| 1015-M3,5X11 | M3,5X0,6 | 11 | 15 | 5,3 | 60 |
| 1015-M3,5X14 | M3,5X0,6 | 14 | 15 | 5,3 | 66 |
| 1015-M3,5X16 | M3,5X0,6 | 16 | 15 | 5,3 | 55 |
| 1315-M3,5X11 | M3,5X0,6 | 11 | 15 | 7,9 | – |
| 1410-M3,5X9 | M3,5X0,6 | 8,2 | 10 | 4,75 | R |
| 1510-M3,5X7 | M3,5X0,6 | 7,1 | 10 | 5,1 | 55 |
| 1510-M3,5X9 | M3,5X0,6 | 9,1 | 10 | 5 | 55 |
| 1615-M3,5X10 | M3,5X0,6 | 10 | 15 | 5,8 | 60 |
| 1615-M3,5X11 | M3,5X0,6 | 11 | 15 | 5,8 | 60 |
| 1615-M3,5X15 | M3,5X0,6 | 15 | 15 | 5,8 | 60 |
| 3010-M3,5X7 | M3,5X0,6 | 7 | 10 | 5 | 55 |
| 3010-M3,5X9 | M3,5X0,6 | 9 | 10 | 5 | 55 |
| 3015-M3,5X9 | M3,5X0,6 | 8,8 | 15 | 5,4 | 60 |
| 4015-M3,5X8 | M3,5X0,6 | 7,9 | 15 | 5,3 | 55 |
| 4015-M3,5X9 | M3,5X0,6 | 8,7 | 15 | 5,3 | 60 |
| 4015-M3,5X10 | M3,5X0,6 | 9,8 | 15 | 5,3 | 60 |
| 4015-M3,5X11 | M3,5X0,6 | 11 | 15 | 5,3 | 60 |
| 4015-M3,5X12 | M3,5X0,6 | 12 | 15 | 5,3 | 60 |
| 4015-M3,5X14 | M3,5X0,6 | 14 | 15 | 5,3 | 60 |
| 1015-M4X9 | M4X0,7 | 9 | 15 | 6,8 | R |
| 1515-M4X9 | M4X0,7 | 9 | 15 | 5,7 | 50 |
| 1015-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 6,8 | R |
| 1115-M4x10 | M4X0,7 | 10 | 15 | 5,9 | R |
| 1315-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 5 | 45 |
| 1415-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 5,6 | 50 |
| 1515-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 5,6 | 50 |
| 1615-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 6 | 50 |
| 3015-M4X9 | M4X0,7 | 9 | 15 | 5,6 | 50 |
| 3015-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 5,6 | 50 |
| 4015-M4X9 | M4X0,7 | 9 | 15 | 5,6 | 50 |
| 4015-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 5,6 | 50 |
| 4015-M4X12 | M4X0,7 | 12 | 15 | 5,7 | 50 |
| 4615-M4X11 | M4X0,7 | 11 | 15 | 6 | 50 |
| 1015-M4,5X12 | M4,5X0,75 | 12 | 15 | 6,6 | 50 |
| 1020-M4,5X16 | M4,5X0,75 | 16 | 20 | 6,5 | 45 |
| 1120-M4,5X12 | M4,5X0,75 | 12 | 20 | 7,9 | R |
| 1515-M4,5X11 | M4,5X0,75 | 11 | 15 | 6,4 | 45 |
| 4015-M4,5X11 | M4,5X0,75 | 11 | 15 | 6,4 | 45 |
| 4020-M4,5X10 | M4,5X0,75 | 10 | 20 | 6,6 | 60 |
| 4020-M4,5X12 | M4,5X0,75 | 12 | 20 | 6,6 | 60 |
| 1020-M5X11 | M5X0,8 | 11 | 20 | 6,6 | 50 |
| 1020-M5X14 | M5X0,8 | 14 | 20 | 6,8 | 50 |
| 1615-M5x14 | M5X0,8 | 14 | 15 | 7,3 | 50 |
| 1620-M5x18 | M5X0,8 | 18 | 20 | 8,15 | 50 |
| 1620-M5x22 | M5X0,8 | 22 | 20 | 8,15 | 50 |
| 4420-M5X14 | M5X0,8 | 14 | 20 | 6,6 | 60 |
| 1020-M6X16 | M6X1 | 16 | 20 | 8,5 | 50 |
| 1420-M6X16 | M6X1 | 16 | 20 | 7,6 | 50 |
| 1520-M6X16 | M6X1 | 16 | 20 | 8,2 | 50 |
| 1710-115-40X12,2 | UNC 5-40 | 12 | 10 | 5,6 | 60 |
| 1720-U8-32X15 | UNC 8-32 | 15 | 20 | 7,5 | 60 |
| 1707-U4-48X8,2 | UNF4-48 | 8,2 | 7 | 3,27 | 60 |
1 komentarz
A jak się mają te oznaczenia do śrub i nasadek z oznaczeniami M i E? Np. mam śrubę z łbem zewnętrznym M14, jaka nasadka pasuje do takiej śruby, E14? Nigdzie nie można znależć takiej informacji.